روحانی برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی عازم استانبول شد
نشست ترکیه، تریبونی برای اعلام مواضع تهران

انتقاد قاطع ظریف با تلاش‌های مخرب عربستان در نشست استانبول

هیأت جمهوری اسلامی ایران با تلاش‌های مخرب عربستان سعودی در نشست وزیران خارجه کشورهای اسلامی در استانبول به طور قاطع مخالفت کرده و نسبت به عواقب این رویکرد هشدار داده است. به گزارش ایرنا، گفته می‌شود در نشست وزیران خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در استانبول، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در واکنش به طرح چهار بند ضد ایرانی و یک بند علیه حزب‌الله لبنان در پیش‌نویس اعلامیه اجلاس سران کشورهای اسلامی که از سوی عربستان سعودی و با حمایت برخی از همپیمانانش ارائه شده بود، این اقدام را برخلاف روح همبستگی اسلامی و در راستای منافع رژیم صهیونیستی دانسته و نسبت به عواقب این رویکرد مخرب هشدار داده است. ظریف با اشاره به تجربه سوء استفاده ابزاری از سازمان همکاری اسلامی در دوران جنگ تحمیلی صدام علیه ایران اظهار داشته است: در آن مقطع طارق عزیز وزیر خارجه وقت عراق، بندهایی ضد ایرانی را با حمایت تعداد معدودی از کشورهای منطقه به تصویب می‌رساند اما ما اعتنایی به این رویکردهای ضد ایرانی نمی‌کردیم. باید از گذشته درس عبرت گرفت، ببینید الان طارق عزیز کجاست؟ ظریف در سخنرانی خود در این نشست ضمن تأکید بر اینکه اجلاس سران باید به دنبال تقویت وحدت اسلامی باشد اعلام کرد، مشکلات و اختلافات میان کشورها باید از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه حل شود نه اینکه مسائل دوجانبه را به نشست‌های چندجانبه کشاند. وی ضمن اشاره به بهانه‌جویی‌های عربستان سعودی جهت سوء استفاده از حادثه تعرض به سفارت و کنسولگری این کشور در ایران به دنبال اقدام تحریک‌آمیز سعودی‌ها، به محکومیت این حملات توسط ایران و برخورد جدی با مرتکبین این حادثه اشاره و تأکید کرد با وجود اقدامات مخرب برخی کشورهای عضو سازمان علیه ایران، ما همواره بهبود روابط با کشورهای همسایه و اسلامی را با اولویت دنبال کرده‌ایم. این درحالی است که برخی از این کشورها از صدام در جریان جنگ علیه ایران حمایت کرده و در جنایات صدام علیه مردم ایران شریک بودند. مطابق اخبار موجود، هیأت عربستان در اجلاس با همراهی تعدادی از کشورها مانع از باز شدن بحث درخصوص این بندهای اعلامیه سازمان شده‌اند.


حسن روحانی بعد از استقبال یک هیأت بلندپایه آسیایی و اروپایی در هفته جاری، امروز در نشست سران «سازمان همکاری‌های اسلامی» به میزبانی ترکیه شرکت می‌کند.
اگرچه در روزهای گذشته برخی زمزمه‌ها و خبرسازی‌های بخصوص در رسانه‌های منطقه‌ای درباره شرکت یا شرکت نکردن رئیس جمهوری ایران در نشست یادشده منتشر شده بود، اما تصمیم روحانی بر شرکت در این اجلاس بود. به گفته پرویز اسماعیلی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری، روحانی یکی از سخنرانان اصلی نشست است و رئیس جمهوری در حاشیه آن دیدارهای دوجانبه‌ای با سران کشورهای اسلامی نیز خواهد داشت. روحانی پیش از این تأکید کرده است که مسلمانان جهان انتظار دارند تا نتیجه نشست سران کشورهای اسلامی در استانبول، ندای وحدت، همبستگی و همکاری در دنیای اسلام باشد. پیش از روحانی البته محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در نشست وزیران خارجه کشورهای عضو شرکت کرده بود.
علاوه بر پدیده تروریسم و درگیری‌ها و بحران‌های منطقه‌ای همچون سوریه و یمن، اختلافات برخی کشورهای بزرگ و تأثیرگذار اسلامی سایه سنگینی بر نشست استانبول دارد. در این میان بیش از همه شاید قطع روابط دیپلماتیک بین تهران و ریاض و برخی اختلاف نظرها بین تهران- آنکارا بر سر بحران‌های منطقه‌ای مشهودتر است. بر همین اساس در روزهای گذشته از سوی کارشناسان منطقه‌ای پیش‌بینی‌ها و گمانه‌زنی‌هایی درخصوص چگونگی مواجهه هیأت‌های ایران و عربستان مطرح شده بود.
در ادامه این تحلیل‌ها، کارشناسان داخلی از تصمیم روحانی برای سفر به ترکیه و شرکت در اجلاس سران استقبال کرده و اظهار امیدواری کرده‌اند که در حاشیه آن دیدارهایی بین هیأت‌های دو کشور انجام شود یا حداقل زمینه‌هایی برای گفت‌وگوها در روزهای آینده فراهم شود.
سبحانی: دیپلماسی گفت‌وگو به جای دیپلماسی رسانه‌ای و تخریب
محمدعلی سبحانی، سفیر پیشین ایران در لبنان از جمله این کارشناسان مسائل منطقه‌ای است که معتقد است با توجه به برخی تلاش‌ها برای تحت‌الشعاع قرار دادن اجلاس استانبول و برجسته کردن اختلاف نظر‌های بین ایران و عربستان، تصمیم رئیس جمهوری کشورمان برای شرکت در نشست سران، اقدامی مناسب و قابل دفاع است. به گفته وی، حضور در نشست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای همواره بهتر از شرکت نکردن در آنهاست چرا که در چنین نشست‌هایی فرصت طرح دیدگاه‌ها بدون واسطه فراهم می‌شود. سبحانی به «ایران» گفت: درگیری‌های منطقه‌ای روابط بین همسایگان را دستخوش نگاه‌های بدبینانه کرده و باعث شده که طرف‌های درگیر در بحران‌ها تنها منافع خود را دنبال کنند و لذا تخریب‌ها جای همکاری‌ها را گرفته است.
به گفته این کارشناس مسائل منطقه‌ای، کشورهای منطقه و فراتر از آن کشورهای اسلامی برای حل مشکلات خود و بخصوص دفع خطر تروریسم، دو راه پیش رو دارند؛ یکی اینکه از راه دور و براساس دیپلماسی رسانه‌ای و تهدید با یکدیگر روبرو شوند و دوم اینکه توافق کنند برای گفت‌وگو و به این باور برسند که اختلافات را در چارچوب‌های مذاکره و رایزنی‌های دوجانبه یا چندجانبه حل و فصل کنند. او راه دوم را مناسب‌تر دانست و افزود: نباید هر کشوری تنها سخنگوی مطالبات خود باشد چرا که این راهبرد فاصله دولت‌ها از یکدیگر را بیشتر می‌کند. سبحانی راهبرد به کار گرفته شده در پرونده هسته‌ای ایران یعنی «برد- برد» را راهبردی شایسته و مناسب برای کشورهای اسلامی و منطقه خواند و توضیح داد که دنیا هم به این نتیجه رسیده است که راهکارهای یکجانبه برای حل و فصل بحران‌ها و اختلاف نظرها راه به جایی نمی‌برد.
این دیپلمات پیشین تأکید کرد: حضور آقای روحانی در نشست استانبول اگر تنها این فایده را داشته باشد که معرف راهبرد «برد- برد» باشد، جای دفاع دارد. غیر از این به هر حال فرصتی است تا جمهوری اسلامی ایران در فضایی شفاف‌تر مواضع خود را در محضر رهبران و سران کشورهای اسلامی تبیین کند و برخی خبرسازی‌ها و تبلیغات سوء علیه تهران معطوف به اینکه ایران مخل صلح و آرامش منطقه است را از بین می‌برد. وی با بیان اینکه نشست استانبول فرصت خوبی است برای تأکید بر اینکه کشورهای منطقه چاره‌ای ندارند جز پذیرش راهبرد «برد- برد» اضافه کرد: نکته قابل تأمل دیگر تمرکز کشورها بر حل مشکلات داخلی خود است. تا هر زمان که روابط بین دولت‌ها و ملت‌ها در کشورهای اسلامی و منطقه به نقطه رضایت بخشی نرسد و دولت‌ها به مطالبات مردم خود پاسخگو نشوند، به دنبال فرافکنی مشکلات داخلی و مقصر خارجی می‌گردند و این خود کدورت بین دولت‌ها را بیش از پیش افزایش می?دهد.
صباح زنگنه: نشست استانبول تجلی وحدت و همکاری باشد
صباح زنگنه، دیگر کارشناس سیاست خارجی هم به مشخصه‌های ممتاز نشست استانبول اشاره کرد و توضیح داد: یکی از نکات بارز این است که اجلاس در سطح سران برگزار می‌شود و با توجه به اهداف سازمان همکاری اسلامی، این نشست باید تجلی وحدت و همکاری بین کشورهای اسلامی باشد. وی مشخصه یا اهمیت دوم را تمرکز بر پدیده شوم تروریسم دانست و تأکید کرد که اعضا باید از طرح هرگونه مسائل یا مواضع اختلافی پرهیز کنند. برگزاری نشست در استانبول هم به نظر صباح زنگنه از وجوه مهم دیگر این نشست است چرا که ترکیه هم همسایه ماست و هم خود نیز گرفتار مصیبت تروریسم است.
وی افزود: روابط حسنه دیرین تهران و آنکارا می‌تواند به جهت‌گیری صحیح‌تر این سازمان کمک کند و چنانچه اجلاس استانبول نتواند به همبستگی بیشتر کشورهای اسلامی منجر شود، مسئولیت آن به پای ترکیه نوشته خواهد شد. زنگنه با اشاره به اینکه سازمان همکاری‌های اسلامی از هدف اولیه خود یعنی حمایت از آرمان فلسطین فاصله گرفته است، برخوردهای دو گانه آن با بعضی تحولات و اتفاقات مهم جهان اسلامی را یادآور شد و گفت: سازمان در زمان حمله اتحاد جماهیر شوری به افغانستان موضع جانبدارانه از مدافعان افغانی داشت اما در زمان حمله امریکا به این کشور موضع روشن و عادلانه اتخاذ نکرد. یا در برابر حمله عراق به کویت موضع مخالفت گرفت و در برابر حمله امریکا به عراق در برابر واشنگتن موضع نگرفت. وی ادامه داد: در شرایطی که کشورهای اسلامی و بخصوص منطقه خاورمیانه گرفتار پدیده شوم تروریسم هستند و سازمان همکاری اسلامی باید یک فرصت و یک ابزار برای رفع و مبارزه با آن شود، متأسفانه تبدیل به ابزاری در اختیار یکی از کشورهای عضو شده است که به جای رویکردهای وحدت‌آفرینانه، خط تفرقه‌افکنانه را گاهی دنبال می‌کند. با این حال این کارشناس مسائل منطقه سفر رئیس جمهوری ایران به ترکیه و شرکت در نشست استانبول را اقدامی مهم ارزیابی کرد و گفت: در باره اینکه نشست چه نتایجی در بر خواهد داشت، باید منتظر بیانیه پایانی و نشست‌های دوجانبه و چندجانبه حاشیه اجلاس بود.
اجلاس سران؛ فرصتی برای بیان دیدگاه‌ها
نوذر شفیعی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم درباره سفر روحانی گفت: صحن سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، عرصه‌ای است که در آنجا کشورها می توانند دیدگاه‌ها و نظرهای خود را درباره مسائل مختلف ارائه کنند و شرکت در این اجلاس‌ها، یک فرصت برای کشور‌ها محسوب می‌شود. شفیعی در گفت ‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما، به شرایطی در جهان اسلام اشاره کرد مثل درگیری‌های سوریه، عراق، یمن، لیبی و افزود: این تنها مربوط به جهان اسلام نیست و برخی دیگر از نقاط جهان بخصوص اروپا نیز با ‌مسائلی مانند مهاجران و همچنین بحث‌های تروریستی روبه‌رو هستند که این مسائل عمدتاً به مسلمانان مربوط و به نام اسلام تمام می‌شود. به گفته وی، این مسائل باید در اجلاس سران کنفرانس اسلامی مطرح و برای آن چاره‌ای اندیشیده شود. این نماینده مجلس با بیان اینکه مسأله قدس سنگ بنای سازمان کنفرانس اسلامی است، اظهار داشت: در فلسطین و قدس هم مسائل و حوادثی در جریان است که دنیای اسلام باید در مورد آنها نیز واکنش نشان دهد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: آقای رئیس جمهوری با حضور در این کنفرانس مسائل و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران را مطرح خواهد کرد و سعی خواهد شد که راه حل‌هایی برای این مسائل پیدا شود.